การเจริญเติบโตของแมลง

เนื่องจากแมลงมีเปลือกลำตัวแข็ง การเติบโตของร่างกายจึงมีจำกัด เมื่อร่างกายโตจนคับเปลือกแมลงจะโตต่อไปไม่ได้ก็จะต้องลอก เปลือกลำตัวเก่าทั้งและสร้างเปลือกลำตัวใหม่ให้โตกว่าเดิม แมลงจึงเจริญเติบโตไปได้เราเรียกกันว่า การลอกคราบ (moulting หรือ ecdysis) การลอกคราบแต่ละครั้งก็จะทำให้แมลงโตขึ้นไปด้วย แมลงทุกชนิดจึงมีการลอกคราบเพื่อการเจริญเติบโตโดย มี การเปลี่ยนแปลงรูปร่าง (metamorphosis) อย่างไรก็ตามการเจริญเติบโตโดยวิธีลอกคราบและมีการเปลี่ยนแปลงรูปร่างนี้ก็มีแตกต่างกันไป

แมลงบางพวกบางเหล่าเมื่อลูกฟักออกจากไข่จะมีลักษณะเหมือนกับพ่อแม่ จนแยกแทบจะไม่ออกว่ามีส่วนไหนที่ต่างไปจากพ่อแม่ เรียกได้ว่าแมลงเหล่านี้มีการเจริญเติบโตแบบไม่มีการเปลี่ยนแปลงรูปร่าง (ametabola,non metamorphosis) ซึ่งจะเห็น ได้จากแมลงพวกตัวสองง่ามและสามง่าม เป็นต้น

รูปแสดงการเจริญเติบโตของตัวสองง่าม
แมลงบางพวกเมื่อลูกฟักออกจากไข่จะมีลักษณะคล้ายพ่อแม่ มีความแตกต่างอยู่บ้างที่จะสังเกตเห็นได้ว่าไม่เหมือนพ่อแม่ เช่น ปีกยังไม่เจริญออกมาให้เห็นเต็มที่เหมือนพ่อแม่ ยังคงเห็นเป็นติ่งอยู่เท่านั้น เรามักนิยมเรียกลูกแมลงประเภทนี้ว่า ตัวอ่อน (nymph) แมลงพวกนี้ได้แก่ ตั๊กแตน แมลงดานา มวน เป็นต้น เรียกว่ามี การเปลี่ยนแปลงรูปร่างน้อย (gradualmetamorphosis, paurometabola)

รูปแสดงการเจริญเติบโตของตั๊กแตน

สำหรับพวกแมลงปอนั้นตัวอ่อนอาศัยอยู่ในน้ำ ในขณะที่ตัวที่โตเต็มที่อาศัยอยู่บนบกตัวอ่อน ยังคงลักษณะให้เห็นคล้ายแมลงที่โตเต็มที่ เช่น ร่างกายแบ่งเป็น 3 ส่วน มีขา 6 ขา แต่รูปร่างลักษณะแตกต่างไปจากพ่อแม่โดยสิ้นเชิง เช่น ตัวอ้ายโม่ง หรือแมลงปิดหน้า อี่นิ่ว ละงำหน้าง้ำ ซึ่งเป็นตัวอ่อนของแมลงปอ อาศัยอยู่ในน้ำมีรูปร่างลักษณะต่างไปจากแมลงปออาศัยอยู่ในน้ำมีรูปร่างลักษณะต่างไปจากแมลงปอ ซึ่งอาศัยอยู่ บนบกโดยสิ้นเชิงจัดเป็นการเจริญเติบโตแบบการเปลี่ยนแปลงรูปร่างกึ่ง สมบูรณ์ (incomplete metamorphosis, hemimetabola)

รูปแสดงการเจริญเติบโตของแมลงปอ

นอกจากนี้ยังมีพวกที่ลูกมีการเจริญเติบโต โดยมีรูปร่างที่ผิดแปลกไปจากพ่อแม่โดยสมบูรณ์ เช่น ผีเสื้อ ด้วง แมลงวัน เมื่อยังเล็กอยู่มี รูปร่างเหมือนตัวหนอน ดูไม่ออกว่าเป็นแมลง มีวิถีชีวิตและความเป็นอยู่ ตลอดจนอาหารที่แตกต่างไปจากพ่อ แม่โดยสิ้นเชิงก่อนจะเป็น ตัวเต็มวัยก็เข้าดักแด้รูปร่างของดักแด้ก็ต่างออกไปจากหนอนและตัวเต็มวัยแมลงเหล่านี้จัดว่ามีการเจริญเติบโตแบบ การเปลี่ยนแปลง รูปร่างสมบูรณ์ (Completemetamorphosis, holometabola) แมลงพวกนี้จึงมีขั้นตอนการเจริญเติบโต 4 ระยะคือ ระยะไข่ ตัวหนอน ดักแด้ และตัวเต็มวัย

รูปแสดงการเจริญเติบโตของผีเสื้อ

พวกสุดท้ายเป็นพวกที่มีการเจริญเติบโตแบบการเปลี่ยนแปลงรูปร่างขั้น สูง (hypermetamorphosis)ซึ่งมีลักษณะการ เปลี่ยนแปลงรูปร่างเหมือนกับแบบ สมบูรณ์ ต่างกันที่ในระยะที่ฟักออกจากไข่ จะมีรูปร่างเป็นตัวอ่อน มีร่างกายแบ่งเป็น 3 ส่วน คือ หัว อก และท้อง มีขา 3 คู่ แต่เมื่อลอกคราบแล้วต่อไปจะมีลักษณะเป็นตัว หนอนก่อนที่จะเข้าดักแด้ แมลงพวกนี้จึงมีขั้นตอนการเจริญเติบโตเป็น 5 ระยะคือ ระยะไข่ ตัวอ่อน ตัวหนอน ดักแด้ และตัวเต็มวัย